ЛЕКЦ-4 ЗАХИРГААНЫ ЭРХ ЗҮЙГ СУДЛАХ ҮНДСЭН ХАНДЛАГУУД

Шинжлэх ухааны мэдлэгийн үүсэл, хөгжлийн явцад тухайн ухааныг ямар үзэл онол, хандлагын үүднээс авч үзэж, судлах вэ гэдэг асуудал нэг бус удаа тавигддаг. Тэр бүрт судлаачид харилцан адилгүй санал дэвшүүлсэн байдаг. Ерөнхийд нь үйтгэж хэлэхэд захиргааны эрх зүйг судлах дараах үндсэн гурван хандлага байна гэж үзэж болно. Үүнд:

·         Захиргааны эрх зүйг судлах хууль цаазын хандлага:

·         Захиргааны эрх зүйг судлах улс төрийн буюу удирдлагын хандлага:

·         Захиргааны эрх зүйг судлах холимог хандлага гэж байна.

Захиргааны эрх зүйг судлах хууль цаазын хандлага: энэ хандлагын цолгорсон төлөөлөгчид нь Жон Локк, Томас Хоббс, Лорэнц фон Штэйн, Робэрт фон Мойль нарын хүмүүс болно. Эдгээр эрдэмтэд захиргааны эрх зүй нь гүйцэтгэх эрх мэдлийг хэрэгжүүлэхэд чиглэгдсэн захиргааны хэм хэмжээний цогц мөн бөгөөд цэвэр хууль цаазын ухаан болно гэж үздэг. Өөрөөр хэлбэл, нийгмийн харилцааг зохицуулах хэм хэмжээнд гол ач холбогдлоо өгч, бусад тал, өнцөгт төдийлөн анхаарал хандуулаагүй байна.

Захиргааны эрх зүйг судлах улс төрийн буюу удирдлагын хандлага: захиргааны эрх зүй бол юуны түрүүнд удирдлага, түүнтэй хамааралтайгаар бий болох үйл ажиллагаа мөн. Энэ утгаараа төрийн бүхий л үйл ажиллагаа удирдлагын цогц харилцаа болно. Энэ үүднээс уг хандлагын эрдэмтэд асуудалд ханддаг.

Захиргааны эрх зүйг судлах холимог хандлага: сүүлийн жилүүдэд энэ хандлага захиргааны эрх зүйн судалгаанд хүч түрэх болно. Захиргааны эрх зүй бол нэг талаас, удирдлагын, нөгөө талаас, хууль цаазын хэм хэмжээнд дулдуйдсан харилцаа болно. Өөрөөр хэлбэл, захиргааны эрх зүй хосолмол шинжтэй гэсэн санааг энэ хандлагыг хөгжүүлэгчид дэвшүүлдэг байна.

Ерөнхийд нь үйтгэж хэлэхэд дээрх гурван хандлагын хүрээнд захиргааны эрх зүй, үүсэл хөгжил, үндсэн ойлголт, тэдгээрийн харилцаа, хамаарлыг судлах болсон гэдгийг онцолмоор байна.

Эх сурвалжийн жагсаалт

Долгорсүрэн, Ж. (2001 он). Монгол улсын захиргааны эрх зүй, захиргааны процессын ажиллагаа. Улаанбаатар хот.